Włoskie tryby czasownikowe
Tryb jest kategorią gramatyczną czasownika, która ma na celu wyrażenie stosunku mówiącego do wypowiadanych treści. W języku włoskim wyróżniamy tryby warunkowe, łączące oraz tryb rozkazujący.
Tryby warunkowe:
Condizionale presente (semplice) - Tryb warunkowy teraźniejszy
| Stosowane końcówki | ||
| Osoba | I, II koniugacja | III koniugacja |
| io (Ja) | -erei | -irei |
| tu (ty) | -eresti | -iresti |
| lui / lei (on, ona) | -erebbe | -irebbe |
| noi (my) | -eremmo | -iremmo |
| voi (wy) | -ereste | -ireste |
| loro (oni, one) | -erebbero | -irebbero |
czasownik cantare - śpiewać
Liczba pojedyncza
1. io canterei
2. tu canteresti
3. lui, lei canterebbe
Liczba mnoga
1. noi canteremmo
2. voi cantereste
3. loro canterebbero
czasownik credere - wierzyć
Liczba pojedyncza
1. io crederei
2. tu crederesti
3. lui, lei crederebbe
Liczba mnoga
1. noi crederemmo
2. voi credereste
3. loro crederebbero
czasownik finire - kończyć
Liczba pojedyncza
1. io finirei
2. tu finiresti
3. lui, lei finirebbe
Liczba mnoga
1. noi finiremmo
2. voi finireste
3. loro finirebbero
Osobliwości:
1. Czasowniki zakończone na -care, -gare
W tej grupie czasowników dodajemy spółgłoskę h przed charakterystycznymi końcówkami.
czasownik cercare - szukać
Liczba pojedyncza
1. io cercherei
2. tu cercheresti
3. lui, lei cercherebbe
Liczba mnoga
1. noi cercheremmo
2. voi cerchereste
3. loro cercherebbero
czasownik pagare - płacić
Liczba pojedyncza
1. io pagherei
2. tu pagheresti
3. lui, lei pagherebbe
Liczba mnoga
1. noi pagheremmo
2. voi paghereste
3. loro pagherebbero
2. Czasowniki zakończone na -ciare, -giare
W tej grupie czasowników usuwamy samogłoskę i przed charakterystycznymi końcówkami.
czasownik cominciare - zaczynać
Liczba pojedyncza
1. io comincerei
2. tu cominceresti
3. lui, lei comincerebbe
Liczba mnoga
1. noi cominceremmo
2. voi comincereste
3. loro comincerebbero
czasownik mangiare - jeść
Liczba pojedyncza
1. io mangerei
2. tu mangeresti
3. lui, lei mangerebbe
Liczba mnoga
1. noi mangeremmo
2. voi mangereste
3. loro mangerebbero
Nieregularne formy condizionale presente można pobrać z tabel czasowników nieregularnych.
Zastosowanie:
Trybu warunkowego condizionale presente używamy w celu wyrażenia:
- prośby, życzenia, polecenia w sposób uprzejmy,
- czynności nierealnych, wyobrażeń, marzeń,
- wiadomości pochodzących od innych osób, które mogą okazać się nieprawdziwe.
Przykłady:
Vorrei diventare medico.
Chciałbym zostać lekarzem.
Potresti non fumare qui?
Czy mógłbyś tu nie palić?
Chi potrebbe aiutarmi?
Kto mógłby mi pomóc?
Direi, lei è una buona attrice.
Powiedziałbym, że ona jest dość dobrą aktorką.
Ordinerei un bicchiere di vino bianco per favore.
Zamówiłbym kieliszek białego wina.
Condizionale passato (composto) - Tryb warunkowy przeszły
Tworzenie konstrukcji polega na połączeniu:
- czasownika posiłkowego avere lub essere w formie condizionale presente,
- imiesłowu przeszłego biernego participio passato.
Formy condizionale presente czasowników posiłkowych można zaczerpnąć z tabel odmiany czasowników nieregularnych (avere, essere).
Tworzenie participio passato zostało opisane w artykule pt. Participio passato.
czasownik cantare - śpiewać
Liczba pojedyncza
1. io avrei cantato
2. tu avresti cantato
3. lui, lei avrebbe cantato
Liczba mnoga:
1. noi avremmo cantato
2. voi avreste cantato
3. loro avrebbero cantato
czasownik credere - wierzyć
Liczba pojedyncza
1. io avrei creduto
2. tu avresti creduto
3. lui, lei avrebbe creduto
Liczba mnoga
1. noi avremmo creduto
2. voi avreste creduto
3. loro avrebbero creduto
czasownik finire - kończyć
Liczba pojedyncza
1. io avrei finito
2. tu avresti finito
3. lui, lei avrebbe finito
Liczba mnoga
1. noi avremmo finito
2. voi avreste finito
3. loro avrebbero finito
Uwaga!!!
W konstrukcjach essere + participio passato czasowniki są zgodne z podmiotem odnośnie liczby i rodzaju!
Zastosowanie
Trybu warunkowego condizionale passato używamy w celu wyrażenia:
- życzeń i pragnień przeszłych, niemożliwych do zrealizowania,
- czynności przeszłych, niemożliwych do zrealizowania,
- przyszłości w przeszłości.
Przykłady:
Io sarei andato con voi in discoteca, ma purtroppo mi sentivo male.
Poszedłbym z wami na dyskotekę, ale niestety źle się czułem.
Io avrei comprato quella macchina ma non avevo soldi.
Kupiłbym ten samochód, ale nie miałem pieniędzy.
Suo fratello mi ha detto che sarebbe arrivato in ritardo.
Jego brat mi powiedział, że przyjedzie spóźniony.
Sabato scorso ho incontrato Maria che mi ha detto che tra un mese si sarebbe trasferita a Parigi.
W zeszłą sobotę, spotkałam Marię, która powiedziała mi, że za miesiąc przeprowadza się do Paryża.
Tryb łączący:
Congiuntivo presente - Tryb łączący
Tworzenie i końcówki:
| Congiuntivo presente - końcówki czasowników | ||||
| I koniugacja | II koniugacja | III koniugacja typ A | III koniugacja typ B | |
| io | -i | -a | -a | -isca |
| tu | -i | -a | -a | -isca |
| lui/lei | -i | -a | -a | -isca |
| noi | -iamo | -iamo | -iamo | -iamo |
| voi | -iate | -iate | -iate | -iate |
| loro | -ino | -ano | -ano | -iscano |
I koniugacja - przykład
czasownik cantare - śpiewać
Liczba pojedyncza
1. io canti
2. tu canti
3. lui, lei canti
Liczba mnoga
1. noi cantiamo
2. voi cantiate
3. loro cantino
II koniugacja - przykład
czasownik credere - wierzyć
Liczba pojedyncza
1. io creda
2. tu creda
3. lui, lei creda
Liczba mnoga
1. noi crediamo
2. voi crediate
3. loro credano
III koniugacja typ A - przykład
czasownik aprire - otwierać
Liczba pojedyncza
1. io apra
2. tu apra
3. lui, lei apra
Liczba mnoga
1. noi apriamo
2. voi apriate
3. loro aprano
III koniugacja typ B - przykład
czasownik finire - kończyć
Liczba pojedyncza
1. io finisca
2. tu finisca
3. lui, lei finisca
Liczba mnoga
1. noi finiamo
2. voi finiate
3. loro finiscano
Uwaga!!!
- czasowniki I i II koniugacji posiadają te same końcówki,
- w 1 i 2 os. l. mn. czasowniki wszystkich koniugacji posiadają te same formy,
- przed czasownikami nie pomijamy zaimków osobowych, ponieważ identyczność form uniemożliwia sprecyzowanie sensu zdania,
- czasowniki zwrotne odmieniają się wraz z zaimkami zwrotnymi,
- formy congiuntivo presente posiadają identyczne osobliwości do tych, występujących w koniugacjach presente indicativo, (np. reguły dotyczące czasowników zakończonych na -care, -gare, -ciare, -giare, -iare, itd.).
Przykłady:
Sia ottimista!
Bądź optymistą!
Dio Vi benedica!
Niech Bóg wam pobłogosławi!
Che sia fuori casa?
Czyżby był poza domem?
Viva l'Italia!
Niech żyją Włochy!
Pensate che io sia bella?
Myślicie, że jestem ładna?
Penso che il treno arrivi alle 10.
Myślę że pociąg przyjedzie o 10.
Spero che tu venga alla nostra festa.
Mam nadzieję że przyjdziesz na naszą imprezę.
Studio l'italiano affinché io possa nel futuro studiare all'università di Bologna.
Uczę się włoskiego, żeby w przyszłości studiować na uniwersytecie w Bolonii.
Devo comprare tutte le cose, prima che io parta per Londra.
Muszę kupić wszystkie rzeczy zanim wyjadę do Londynu.
Questo anno passeremo le vacanze in Spagna a condizione che tu abbia le buone note.
W tym roku spędzimy wakacje w Hiszpani, pod warunkiem, że będziesz miał dobre oceny.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Prosimy o komentarze. Nawet najmniejszy dla nas dużo znaczy :)